Η φιλοσοφία για μένα είναι πάνω απ΄ όλα ένα εργαλείο για την κατανόηση του παρόντος. Αντίθετα με ορισμένους τομείς της τέχνης, που χρησιμοποιήθηκαν στο παρελθόν για να εξυμνηθούν δικτάτορες και αφεντικά, η φιλοσοφία έχει ανατρεπτικό χαρακτήρα. Γιατί είναι ανατρεπτικό να αμφισβητείς τις εδραιωμένες απόψεις και να αναζητείς την ελευθερία και την αλήθεια. Οι ριζοσπάστες φιλόσοφοι του 19ου και του 20ού αιώνα, ο Νίτσε, ο Φρόιντ, ο Μαρξ, συνέβαλαν αποφασιστικά στην αλλαγή του κόσμου τους. Αν οι φιλόσοφοι δεν είχαν αυτή τη δύναμη, δεν θα είχαμε καταλάβει γιατί ο Σωκράτης αναγκάστηκε να πιει το κώνειο.
Υπήρξα μαρξίστρια, ακόμη κι όταν στράφηκα κατά του κομμουνισμού. Αλλά όχι πια: δεν πιστεύω ότι ο επίγειος παράδεισος είναι συμβατός με τη μεταμοντέρνα κατάσταση. Ούτε θα επιθυμούσα μια εντελώς δίκαιη κοινωνία: μια τέτοια κοινωνία δεν θα είχε πλουραλισμό, συγκρούσεις ή πολιτική, κανείς δεν θα μπορούσε να πει «αυτό είναι άδικο», θα ήταν μια κοινωνία χωρίς ζωή. Πιστεύω στην ατομική επιλογή της ηθικής. Η φράση του Σωκράτη «προτιμώ να υποστώ μια αδικία παρά να τη διαπράξω» δείχνει ότι είναι επιλογή του καθενός να είναι καλός άνθρωπος. Αντίθετα, δεν είναι πάντα δυνατόν να είσαι καλός πολίτης, εξαρτάται από την πολιτική κατάσταση της χώρας στην οποία ζεις.
Η πολιτιστική μου κοιτίδα είναι η Ευρώπη. Αλλά ο τόπος στον οποίο αισθάνομαι πιο άνετα είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, και ιδιαίτερα η Νέα Υόρκη. Η χώρα αυτή δεν αντιμετωπίζει κινδύνους, και το αποδεικνύει η εκλογή του Ομπάμα. Η ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών είναι γεμάτη συγκρούσεις και αίμα, αλλά κάθε φορά η δημοκρατία της βγαίνει πιο δυνατή. Αρκεί να σκεφτεί κανείς την κρίση του ΄29, που στην Ευρώπη οδήγησε στον φασισμό και στην Αμερική στο Νιου Ντιλ. Αντίθετα με τους Ευρωπαίους, που πιστεύουν περισσότερο στους ηγέτες παρά στη δύναμη του Συντάγματος, οι Αμερικανοί έχουν επίγνωση ότι οι πρόεδροι περνούν, αλλά οι θεσμοί μένουν. Σ΄ ένα ταξίδι του στην Αμερική, ο Μαξ Βέμπερ ρώτησε έναν εργάτη γιατί ετοιμαζόταν να ψηφίσει στις εκλογές έναν υποψήφιο που απεχθανόταν. «Γιατί είναι καλύτερα από το να βρεθώ με έναν πρόεδρο που με απεχθάνεται», απάντησε εκείνος.
Ο έρωτας και οι σχέσεις έπαιξαν μεγάλο ρόλο στη ζωή μου. Έχω καταλάβει πως όταν αγαπάς κάποιον, τον αγαπάς για πάντα. Μου συνέβη με τον πρώτο μου άνδρα, με τον οποίο χώρισα. Όπως λέει η Τζέιν Όστιν στην Έμμα, οι άνδρες είναι το άλλο πρόσωπο του κόσμου.
Με λένε Άγκνες Χέλερ, έκλεισα τα 80 και είμαι ευτυχής που γεννήθηκα γυναίκα, γιατί όλα ήταν πιο δύσκολα κι εμένα τα δύσκολα μ΄ αρέσουν.
(Από συνέντευξη της μεγάλης Ουγγαρέζας φιλοσόφου στο ιταλικό περιοδικό Λ΄ Εσπρέσσο το 2009 )
Υπήρξα μαρξίστρια, ακόμη κι όταν στράφηκα κατά του κομμουνισμού. Αλλά όχι πια: δεν πιστεύω ότι ο επίγειος παράδεισος είναι συμβατός με τη μεταμοντέρνα κατάσταση. Ούτε θα επιθυμούσα μια εντελώς δίκαιη κοινωνία: μια τέτοια κοινωνία δεν θα είχε πλουραλισμό, συγκρούσεις ή πολιτική, κανείς δεν θα μπορούσε να πει «αυτό είναι άδικο», θα ήταν μια κοινωνία χωρίς ζωή. Πιστεύω στην ατομική επιλογή της ηθικής. Η φράση του Σωκράτη «προτιμώ να υποστώ μια αδικία παρά να τη διαπράξω» δείχνει ότι είναι επιλογή του καθενός να είναι καλός άνθρωπος. Αντίθετα, δεν είναι πάντα δυνατόν να είσαι καλός πολίτης, εξαρτάται από την πολιτική κατάσταση της χώρας στην οποία ζεις.
Η πολιτιστική μου κοιτίδα είναι η Ευρώπη. Αλλά ο τόπος στον οποίο αισθάνομαι πιο άνετα είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, και ιδιαίτερα η Νέα Υόρκη. Η χώρα αυτή δεν αντιμετωπίζει κινδύνους, και το αποδεικνύει η εκλογή του Ομπάμα. Η ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών είναι γεμάτη συγκρούσεις και αίμα, αλλά κάθε φορά η δημοκρατία της βγαίνει πιο δυνατή. Αρκεί να σκεφτεί κανείς την κρίση του ΄29, που στην Ευρώπη οδήγησε στον φασισμό και στην Αμερική στο Νιου Ντιλ. Αντίθετα με τους Ευρωπαίους, που πιστεύουν περισσότερο στους ηγέτες παρά στη δύναμη του Συντάγματος, οι Αμερικανοί έχουν επίγνωση ότι οι πρόεδροι περνούν, αλλά οι θεσμοί μένουν. Σ΄ ένα ταξίδι του στην Αμερική, ο Μαξ Βέμπερ ρώτησε έναν εργάτη γιατί ετοιμαζόταν να ψηφίσει στις εκλογές έναν υποψήφιο που απεχθανόταν. «Γιατί είναι καλύτερα από το να βρεθώ με έναν πρόεδρο που με απεχθάνεται», απάντησε εκείνος.
Ο έρωτας και οι σχέσεις έπαιξαν μεγάλο ρόλο στη ζωή μου. Έχω καταλάβει πως όταν αγαπάς κάποιον, τον αγαπάς για πάντα. Μου συνέβη με τον πρώτο μου άνδρα, με τον οποίο χώρισα. Όπως λέει η Τζέιν Όστιν στην Έμμα, οι άνδρες είναι το άλλο πρόσωπο του κόσμου.
Με λένε Άγκνες Χέλερ, έκλεισα τα 80 και είμαι ευτυχής που γεννήθηκα γυναίκα, γιατί όλα ήταν πιο δύσκολα κι εμένα τα δύσκολα μ΄ αρέσουν.
(Από συνέντευξη της μεγάλης Ουγγαρέζας φιλοσόφου στο ιταλικό περιοδικό Λ΄ Εσπρέσσο το 2009 )
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.