Τρίτη 23 Φεβρουαρίου 2016

Σαν θέαμα στην ομίχλη

Αν ο, τι βλέπω το ανάγω σε κύκλο, μπορεί να κλάψω. Κατασκευάζω μανιωδώς στρογγυλά αντικείμενα. Χωρίς αιχμές, κοιλότητες, προεξοχές και ασυμμετρίες. Όχι επειδή μου δίνουν κάποια αίσθηση ισορροπίας. Απεναντίας. Όσο πιο τέλεια στρογγυλά τόσο πιο άψογα κατρακυλάνε...
"Θα με φορέσεις;" Ακέφαλη μάσκα μου ψιθυρίζει. Κάνω συλλογή από λευκές σελίδες εντυπώσεων. Κοιτάζω ψηλά, αντί για ουρανός, τέντα του τσίρκου. Κλόουν, καθώς έκλαιγε, μου έκλεισε το μάτι. Ανάμεσα μας, βαραίνει η ομίχλη κι όμως μου γνέφεις. Το όνομα μου, μέσα στα χείλη σου, νιώθει ασφαλές...
Η νύχτα με συμφέρει

Σάββατο 20 Φεβρουαρίου 2016

Έκο...ηχώ;

-Σήμερα μόνο οι ηλίθιοι κάνουν δικτατορίες με τανκς, από τη στιγμή που υπάρχει η τηλεόραση.

-Μου φτάνει που ξέρω να διαβάζω, γιατί έτσι μαθαίνω αυτά που δεν ξέρω, ενώ όταν γράφεις, γράφεις μόνο αυτά που ξέρεις ήδη.

-Κάθε φορά που ένας ποιητής, ένας ιεροκήρυκας, ένας αρχηγός, ένας μάγος ξεστομίζει ασυναρτησίες, η ανθρωπότητα ξοδεύει αιώνες αποκρυπτογραφώντας το μήνυμα.

-Τίποτε δεν δίνει σ’ έναν φοβισμένο άνθρωπο περισσότερο κουράγιο από το φόβο ενός άλλου.

-Ο πολιτισμός δεν ακυρώνει τη βαρβαρότητα, αλλά, πολλές φορές, την επικυρώνει. Όσο πιο πολιτισμένος είναι ένας λαός, τόσο πιο βάρβαρος και καταστροφικός μπορεί να γίνει.

-Να φοβάσαι τους προφήτες κι αυτούς που είναι έτοιμοι να πεθάνουν για την αλήθεια, επειδή κατά κανόνα κάνουν και άλλους να πεθάνουν μαζί τους, μερικές φορές πριν από αυτούς και καμιά φορά αντί για αυτούς.

-Όταν οι άνθρωποι σταματούν να πιστεύουν στο Θεό, δεν είναι ότι δεν πιστεύουν πια τίποτα. Πιστεύουν στα πάντα.

-Η μαζική κουλτούρα είναι αντί-κουλτούρα.

-Οι κρίσεις πουλάνε καλά.

-Κωμικό είναι η κατανόηση του αντιφατικού. Χιούμορ είναι η υποψία γι’ αυτό.

-Τον Αύγουστο δεν υπάρχουν ειδήσεις.

-Η υπερβολική συσσώρευση στοιχείων κιτς αποτελεί μια αξιοσημείωτη υφολογική πρόταση.

-Το ρόδο είναι τόσο πλούσιο σε νοήματα, που δεν του έχει μείνει πια σχεδόν κανένα νόημα.

-Η μετάφραση είναι η τέχνη της αποτυχίας.

Ουμπέρτο Έκο (1932-2016)

Τρίτη 16 Φεβρουαρίου 2016

Περί προσφύγων

"Έρχονται κάθε χρόνο κατά εκατοντάδες χιλιάδες από την Αφρική, διανύουν 2.000 και 3.000 χιλιόμετρα, φτιάχνουν εδώ τα σπίτια τους και γεννοβολούν. Έρχονται, τρώνε την τροφή μας και πίνουν το νερό μας. Να τους διώξουμε! Έξω από τη χώρα μας! Να φύγουν όλοι οι πελαργοί και τα χελιδόνια τώρα!", είπε το περιστέρι κι έκανε μια βουτιά στο συντριβάνι της πλατείας.

Πέμπτη 4 Φεβρουαρίου 2016

Η αισθητική της σιωπής

"Οι σειρήνες τώρα έχουν ένα όπλο πιο τρομαχτικό απ' το τραγούδι τους: τη σιωπή τους. Και παρόλο που δε συνέβη ποτέ, θα μπορούσε κανείς να φανταστεί κάποιον να γλιτώνει απ' το τραγούδι τους, από τη σιωπή τους όμως, αναμφίβολα, ποτέ".  Φραντς Κάφκα, Η σιωπή των Σειρήνων

"Η σιωπή ποτέ δεν παύει να συνεπάγεται το αντίθετό της και να εξαρτάται από την παρουσία του: ακριβώς όπως δεν υπάρχει "πάνω" χωρίς "κάτω" ή "αριστερό" χωρίς "δεξιό", έτσι πρέπει κανείς να παραδεχτεί την ύπαρξη ενός περιβάλλοντος ήχου ή γλώσσας για ν' αναγνωρίσει τη σιωπή. Όχι μόνο η σιωπή υπάρχει σ' έναν κόσμο γεμάτο από ομιλίες και κάθε άλλου είδους ήχους, αλλά κάθε δεδομένη σιωπή έχει τη δική της ταυτότητα σαν ένα διάστημα διάτρητων ήχων".

"Έτσι ένα μεγάλο μέρος της ομορφιάς της σιωπής του Χάρπο Μαρξ οφείλεται στο ότι είναι περιτριγυρισμένος από μανιακούς ομιλητές".

"Παρόμοια δεν υπάρχει ο άδειος χώρος. Από την ώρα που ένα ανθρώπινο μάτι κοιτάζει, πάντα υπάρχει κάτι που μπορεί να δει. Το να κοιτάζεις κάτι που είναι "άδειο" σημαίνει και πάλι το να κοιτάζεις, και πάλι το να βλέπεις κάτι -έστω και μόνο τα φαντάσματα των ίδιων σου των προσδοκιών. Για να συλλάβει κανείς την πληρότητα, πρέπει να διατηρήσει έντονα την αίσθηση του άδειου που τη διαχωρίζει από τα γύρω της, αντίστροφα, για ν' αντιληφθεί κανείς το άδειο, πρέπει να έχει στο νου του άλλες ζώνες του χώρου σαν γεμάτες".

"Στο "Μέσα από τον καθρέφτη" η Αλίκη βρίσκει ένα μαγαζί που έμοιαζε να είναι γεμάτο από κάθε είδους περίεργα πράγματα -αλλά το πιο παράξενο απ' όλα ήταν το ότι όποτε κοίταζε προσεκτικά σε κάποιο ράφι, για να διακρίνει τι ακριβώς είχε πάνω του, το συγκεκριμένο αυτό ράφι ήταν πάντοτε εντελώς άδειο, αν και όλα τα άλλα ράφια γύρω του ήταν υπερβολικά φορτωμένα με οποιουδήποτε είδους αντικείμενο μπορούσαν να συγκρατήσουν".

Αποσπάσματα από το βιβλίο της Σόυζαν Σόντανγκ, Η αισθητική της σιωπής

Δευτέρα 1 Φεβρουαρίου 2016

Περί μαθηματικών

Οι αριθμοί δημιουργούν την ομορφιά ενός ήχου, έχει πει ο Αυστριακός μαθηματικός Ρούντολφ Τάσνερ σε διάλεξή του στο Μέγαρο Μουσικής. Τα μαθηματικά είναι τέχνη, συμπληρώνει ο Αυστραλός φωτογράφος Τζάστιν Μάλινς. Και το αποδεικνύει με μια πρωτότυπη έκθεση.

«Εγώ δεν είμαι μαθηματικός» γράφει ο Μάλινς στην ιστοσελίδα του (www. justinmullins. com). «Για μένα, οι διανοητές που συνέταξαν τις εξισώσεις μοιάζουν με τους μεγάλους εξερευνητές που επιστρέφουν από μακρινές παραλίες και μιλούν για φανταστικούς τόπους και μαγικά πλάσματα». Ο Αυστραλός καλλιτέχνης ανέλαβε λοιπόν να «αφηγηθεί» αυτές τις εξισώσεις, να τις απομυθοποιήσει, να τις φωτογραφίσει, να τις χωρίσει σε κατηγορίες και να τις δείξει στο ευρύ κοινό. Οι «πίνακές» του θα εκτίθενται στο Lauderdale House του Λονδίνου μέχρι τις 12 Φεβρουαρίου.

Τον τίτλο της πιο όμορφης εξίσωσης κέρδισε το θεώρημα του Όιλερ. Για τον Μάλινς, το θεώρημα αυτό είναι σαν το Γκραν Κάνιον, το Έβερεστ και τους Καταρράκτες του Νιαγάρα μαζί: το τι βλέπεις εξαρτάται από τη γωνία υπό την οποία το κοιτάς. Δημιούργημα του Ελβετού μαθηματικού Λέοναρντ Όιλερ (1707-1783), η εξίσωση συνδέει τις πέντε σημαντικότερες έννοιες των μαθηματικών: το 1, το 0, το π, τον φανταστικό αριθμό i και την εκθετική συνάρτηση e. Με την έννοια αυτή, συνδέει μεταξύ τους τη γεωμετρία, τη μελέτη του Διαστήματος, την άλγεβρα, τη μελέτη της δομής και την ποσότητα.

H πιο ρομαντική εξίσωση είναι εκείνη που χρησίμευσε στον Αϊνστάιν για να περιγράψει το φαινόμενο της «εμπλοκής των κβάντων». Δύο υποατομικά σωματίδια μπορούν να παραμείνουν συνδεδεμένα μεταξύ τους ακόμη κι όταν αναλαμβάνει να τα χωρίσει η δύναμη ολόκληρου του Σύμπαντος: υπάρχει καλύτερος ορισμός για τον έρωτα; Ο Μάλινς φωτογράφισε την εξίσωση, την κορνιζάρισε και τη χάρισε στην αρραβωνιαστικά του, τη Σάντρα. Πέτυχε το εγχείρημά του; «Φυσικά» λέει στην Γκάρντιαν. «Λίγο καιρό μετά, παντρευτήκαμε».

Τα μαθηματικά - γράφει κάπου ο Μπέρτραντ Ράσελ - κατέχουν όχι μόνο αλήθεια, αλλά υπέρτατη ομορφιά, μια ομορφιά λιτή και ψυχρή, όπως εκείνη της γλυπτικής. Υπάρχει όμως και η άλλη πλευρά του νομίσματος. Το πιο άσχημο θεώρημα, κατά τον Μάλινς, είναι εκείνο των τεσσάρων χρωμάτων. Παίρνουμε έναν γεωγραφικό χάρτη του κόσμου και ζωγραφίζουμε κάθε χώρα με διαφορετικό χρώμα, προσέχοντας να μην υπάρχουν δύο γειτονικές χώρες με το ίδιο χρώμα. Ο ελάχιστος αριθμός χρωμάτων που θα χρειαστούμε είναι τέσσερα. Όμως κανείς δεν μπορούσε να το αποδείξει, αφού χρειάζονται πολλές ζωές για να δοκιμαστούν όλοι οι δυνατοί χρωματικοί συνδυασμοί. Ώσπου ένας μαθηματικός από την Ατλάντα, ο Ρόμπιν Τόμας, έβαλε όλα τα στοιχεία σ' έναν υπολογιστή και πρόσφερε την πολυπόθητη απόδειξη. Εντυπωσιακό, αλλά κάπως μπρούτο. Σαν να διασχίζει ένας εξερευνητής ένα δάσος του Αμαζονίου καβάλα σ' ένα τανκς.