Σάββατο 20 Σεπτεμβρίου 2014

Φανατικοί υπάρχουν παντού

"Φανατικοί υπάρχουν παντού. Νομίζω πως το πρόβλημα του 20ου και του 21ου αιώνα είναι το πρόβλημα του φανατισμού. Όχι ο πόλεμος ανάμεσα στη Δύση και την Ανατολή, όπως είπε ο Χάντιγκτον. Όχι ο πόλεμος των πολιτισμών, αλλά το πρόβλημα ανάμεσα στους φανατικούς και τους άλλους.
Φανατικοί υπάρχουν παντού. Υπάρχουν φανατικοί στη ριζοσπαστική Αριστερά, υπάρχουν φανατικοί ανάμεσα στους οικολόγους (environalists). Υπάρχουν χορτοφάγοι που είναι έτοιμοι να σε φάνε ζωντανό αν σε δουν να τρως κρέας. Υπάρχουν αντικαπνιστές έτοιμοι να σε κάψουν αν σε δουν να ανάβεις τσιγάρο. Υπάρχουν φίλοι μου πασιφιστές στο κίνημα ειρήνης στο Ισραήλ που είναι έτοιμοι να με πυροβολήσουν επειδή έχω διαφορετική στρατηγική πώς να κάνουμε ειρήνη με τους Παλαιστίνιους. Φανατικοί υπάρχουν παντού. Υπάρχει γονίδιο φανατισμού σχεδόν στον κάθε άνθρωπο και καλό είναι να συνειδητοποιήσουμε πως στον καθένας μας κρύβεται ένας μικρός φανατικός.
Και πώς τον κρύβεις; Πώς τον καταστέλλεις;
Με τη βοήθεια του χιούμορ. Πιστεύω πως το χιούμορ είναι αντίδοτο του φανατισμού. Δεν είδα ποτέ φανατικό άνθρωπο με χιούμορ. Και δεν γνώρισα άνθρωπο με χιούμορ που έγινε φανατικός. Διότι χιούμορ είναι η ικανότητα να βλέπουμε τους εαυτούς μας όπως τους βλέπουν οι άλλοι. Χιούμορ είναι η ικανότητα γελάμε με τον εαυτό μας. Χιούμορ είναι η ικανότητα να βλέπουμε τους εαυτούς μας με τρόπο σχετικό και όχι απόλυτο. Λοιπόν, από τη μια το αντίδοτο του φανατισμού είναι το χιούμορ.
Άλλο αντίδοτο είναι η συμπαράσταση και η περιέργεια. Τον φανατικό δεν τον ενδιαφέρει τίποτα. Αυτός ξέρει όλες τις απαντήσεις και δεν θέλει να ακούει ερωτήσεις. Δεν έχει ερωτήσεις, ξέρει όλες τις απαντήσεις. Ο περίεργος που ξέρει πως στον κόσμο υπάρχουν περισσότερες ερωτήσεις από απαντήσεις δεν μπορεί να είναι φανατικός. Και εδώ τονίζω κάτι. Δεν είπα πως υπάρχουν ερωτήσεις που δεν βρήκαμε ακόμα την απάντησή τους. Είπα πως στον κόσμο υπάρχουν περισσότερες ερωτήσεις από απαντήσεις. Όποιος ξέρει αυτή την αλήθεια δεν μπορεί να είναι φανατικός."

Από συνέντευξη του Άμος Οζ

Πέμπτη 11 Σεπτεμβρίου 2014

Κόσμος ανάποδα

Ο αέρας θα είναι καθαρός, απαλλαγμένος από το μικρόβιο του ανθρώπινου φόβου και από τα ανθρώπινα πάθη.
Στους δρόμους τα σκυλιά θα συνθλίβουν αυτοκίνητα.
Τους ανθρώπους δεν θα τους ελέγχει το αυτοκίνητο, δε θα τους προγραμματίζει ο υπολογιστής, δε θα τους εξαγοράζει το σούπερ μάρκετ, δε θα τους παρακολουθεί η τηλεόραση.
Η τηλεόραση θα πάψει να είναι το πιο σημαντικό μέλος της οικογένειας και θα της συμπεριφερόμαστε όπως στο σίδερο ή το πλυντήριο ρούχων.
Οι άνθρωποι θα δουλεύουν για να ζήσουν, αντί να ζουν για να δουλεύουν.
Στους ποινικούς κώδικες θα ενταχθεί και το αδίκημα της βλακείας, το αδίκημα που διαπράττουν όσοι ζουν για να έχουν ή για να κερδίζουν, αντί να ζουν απλώς και μόνο για να ζουν, σαν τα πουλιά που κελαηδούν χωρίς να ξέρουν ότι κελαηδούν και σαν τα παιδιά που παίζουν χωρίς να ξέρουν ότι παίζουν.
Σε καμιά χώρα δεν θα φυλακίζονται οι νέοι που αρνούνται να υπηρετήσουν τη στρατιωτική τους θητεία αλλά εκείνοι που θα θέλουν να την υπηρετήσουν.
Οι οικονομολόγοι δε θα ονομάζουν επίπεδο ζωής το επίπεδο κατανάλωσης, ούτε ποιότητα ζωής την ποσότητα των υλικών αγαθών.
Οι μάγειροι δεν θα πιστεύουν ότι είναι ευχάριστο για τους αστακούς να τους βράζουν ζωντανούς.
Οι ιστορικοί δεν θα πιστεύουν ότι η εισβολή σε μια χώρα είναι κάτι που την ευχαριστεί.
Οι πολιτικοί δεν θα πιστεύουν ότι είναι ευχάριστο για τους φτωχούς να τρώνε υποσχέσεις.
Η σοβαρότητα θα πάψει να θεωρείται αρετή και κανείς δε θα παίρνει στα σοβαρά έναν άνθρωπο που δε θα είναι ικανός να γελάει με τον εαυτό του.
Ο θάνατος και το χρήμα θα χάσουν τις μαγικές τους δυνάμεις και ούτε ο θάνατος ούτε η περιουσία θα μπορούν να μετατρέψουν έναν παλιάνθρωπο σε ευυπόληπτο πολίτη.
Κανείς δε θα θεωρείται ήρωας ή χαζός επειδή κάνει αυτό που πιστεύει ότι είναι σωστό αντί να κάνει αυτό που τον συμφέρει περισσότερο.
Ο κόσμος δεν θα πολεμάει πια τους φτωχούς αλλά τη φτώχεια και η στρατιωτική βιομηχανία δε θα έχει άλλη λύση παρά να κλείσει.
Το φαγητό δε θα είναι εμπόρευμα ούτε η επικοινωνία εμπόριο, επειδή το φαγητό και η επικοινωνία είναι δικαιώματα του ανθρώπου.
Κανείς δε θα πεθαίνει από πείνα επειδή κανείς δε θα πεθαίνει από το πολύ φαΐ.
Κανείς δε θα φέρεται στα παιδιά του δρόμου σαν να είναι σκουπίδια, επειδή δε θα υπάρχουν παιδιά του δρόμου.
Κανείς δε θα φέρεται στα πλούσια παιδιά σαν να είναι λεφτά, επειδή δε θα υπάρχουν πλούσια παιδιά.
Η εκπαίδευση δε θα είναι προνόμια μόνο όσων μπορούν να την πληρώσουν.
Η αστυνομία δεν θα είναι εφιάλτης για όσυς δεν μπορούν να την εξαγοράσουν.
Η δικαιοσύνη και η ελευθερία, αδέρφια σιαμαία που καταδικάστηκαν να ζουν χωριστά, θα ενωθούν και πάλι, πλάτη με πλάτη.
Μια μαύρη γυναίκα θα είναι πρόεδρος της Βραζιλίας και μια άλλη γυναίκα, επίσης μαύρη, θα είναι πρόεδρος την Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής μια ινδιάνα γυναίκα θα κυβερνάει τη Γουατεμάλα και μια άλλη το Περού.
Στην Αργεντινή οι τρελές της Πλάζα ντε Μάγιο θα είναι παράδειγμα πνευματικής υγείας, επειδή εκείνες αρνήθηκαν να ξεχάσουν στα χρόνια της υποχρεωτικής λήθης.
Η Αγία Μητέρα Εκκλησία θα διορθώσει τα τυπογραφικά λάθη στους πίνακες του Μωυσή και η έκτη εντολή θα προστάζει να τιμάμε το σώμα.
Η Εκκλησία επίσης θα υπαγορεύσει μια ακόμη εντολή, που την ξέχασε ο Θεός: «Αγάπα τη φύση, μέρος της οποίας είσαι κι εσύ».
Θα ξαναβλαστήσουν τα δάση στον ερημωμένο κόσμο μας και στις ερημωμένες ψυχές.
Οι απελπισμένοι θα ξαναβρούν την ελπίδα τους και οι χαμένοι τη ζωή τους, αφού απελπίστηκαν επειδή ήλπισαν πολύ και χάθηκαν επειδή έψαξαν  πολύ.
Όσοι έχουμε θέληση για δικαιοσύνη και ομορφιά θα είμαστε όλοι αδέρφια, όποτε κι αν έχουμε γεννηθεί, όπου κι αν έχουμε ζήσει, χωρίς να χρειαστεί να αλλάξουμε καθόλου τα σύνορα του κόσμου και του χρόνου.
Η τελειότητα θα εξακολουθήσει να είναι το βαρετό προνόμιο των θεών όμως, σ’ αυτό τον όμορφο αλλά και  γ**ημένο κόσμο, θα ζούμε την κάθε νύχτα σαν να ‘ναι η τελευταία και την κάθε μέρα σαν να ‘ναι η πρώτη μας.

Εντουάρντο Γκαλεάνο

Σάββατο 6 Σεπτεμβρίου 2014

Σκετσάκια II

H φυλακή

Το 1984, ο Λουίς Νίνιο επιθεωρούσε τη φυλακή Λουριγκάντσο στη Λίμα για λογαριασμό ενός οργανισμού υπεράσπισης ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Βούλιαξε μέσα σ΄αυτές τις στοιβαγμένες και λεκιασμένες μοναξιές, όπως όπως, ανοίγοντας δρόμο ανάμεσα σε κρατούμενους γυμνούς ή ντυμένους με κουρέλια.
Μετά ζήτησε να μιλήσει με τον διευθυντή της φυλακής. Καθώς αυτός απουσίαζε, ήταν ο υπεύθυνος της ιατρικής υπηρεσίας που τον δέχτηκε.
Του εξήγησε λοιπόν ότι είχε δει κρατούμενους να ψυχοραγούν, να ξερνούν αίμα, πολλοί από αυτούς ψηνόταν στον πυρετό και ήταν γεμάτοι πληγές, αλλά δήλωσε έκπληκτος ότι δεν είδε ούτε έναν γιατρό. Κι ο επικεφαλής του εξήγησε:
  • Εμείς, οι γιατροί, δεν επεμβαίνουμε παρά μόνο όταν μας καλούν οι νοσοκόμοι.
  • Και που είναι οι νοσοκόμοι;
  • Δεν έχουμε την οικονομική δυνατότητα στον προϋπολογισμό για να γίνουν προσλήψεις.

Η παγκόσμια αγορά

Δέντρα στο χρώμα της κανέλας με χρυσαφένιους καρπούς.
Χέρια με χρώμα από μαόνι τυλίγουν τους λευκούς σπόρους σε πράσινα φύλλα.
Οι σπόροι αφήνονται στη ζύμωση του ήλιου. Μετά, αφού ανοιχτούν για μια φορά, στον ελεύθερο αέρα, ο ήλιος τους αποξηραίνει και τους δίνει γλυκά ένα χάλκινο χρώμα.
Κι έτσι το κακάο αρχίζει το ταξίδι του στη μπλε θάλασσα.
Για να φτάσει από τα χέρια που το καλλιεργούν στα στόματα που θα το γευτούν, το κακάο περνά από επεξεργασία στα εργοστάσια της Cadbury, της Mars, της Nestle ή της Hershey, και μετά πουλιέται στα σουπερμάρκετ του κόσμου: για κάθε δολάριο που μπαίνει στο ταμείο, τριάμιση σεντς φτάνουν στα χωριά από όπου έρχεται το κακάο.
Ο Ρίτσαρντ Σουίφτ, ένας δημοσιογράφος από το Τορόντο, πήγε στη Γκάνα, σε ένα από αυτά τα χωριά.
Επισκέφτηκε τις κακαοφυτείες.
Όταν κάθισε για να ξεκουραστεί, έβγαλε μπάρες σοκολάτας και πριν ακόμα μπορέσει να δαγκώσει, ένα πλήθος παιδιών γεμάτο περιέργεια τον περιτριγύρισε.
Δεν είχαν ποτέ ξαναδοκιμάσει κάτι τέτοιο. Τους άρεσε πολύ.

Ο ήλιος

Σε κάποιο μέρος της Πενσυλβανίας η Άννα Μέρακ δουλεύει σαν βοηθός ήλιου.
Από τότε που θυμάται τον εαυτό της, πάντα είχε αυτή την αρμοδιότητα. Κάθε πρωί η Άννα σηκώνει τα χέρια της και δίνει ένα σπρώξιμο στον ήλιο ώστε να εμφανιστεί στον ουρανό. Και κάθε βράδυ κατεβάζει τα χέρια της ώστε να δύσει στον ορίζοντα.
Ήταν πολύ μικρή από όταν επιλήφθηκε των καθηκόντων της και δεν απέτυχε ποτέ.
Εδώ και μισό αιώνα, η διάγνωση την κατατάσσει στους τρελούς. Από τότε, η Άννα, έχει περάσει από πολλά άσυλα, την έχουν αναλάβει πολλοί ψυχίατροι κι έχει καταπιεί τεράστιες ποσότητες χαπιών.
Ποτέ δεν κατάφεραν να την θεραπεύσουν.
Είναι ακόμα ευτυχισμένη.

Εντουάρντο Γκαλεάνο