'68

«Σε τελική ανάλυση, τι ήθελαν εκείνοι που έστησαν τα οδοφράγματα τον Μάη του ΄68; Τίποτα, ή τουλάχιστον τίποτα συγκεκριμένο που η εξουσία θα μπορούσε να τους παραχωρήσει». Ζαν-Πωλ Σαρτρ, 1975

Υπήρξαν δύο απολύτως παράλογα συνθήματα στον Μάη. Το ένα ήταν: «CRS, SS!». Έκανε ρίμα, αλλά το να παρομοιάζεις την αστυνομία με τους ναζί είναι απαράδεκτο. Το άλλο ήταν: «Οι εκλογές είναι μια παγίδα για τους ηλίθιους». Δεν είχε γίνει κατανοητό τότε ότι οι κοινοβουλευτικοί δημοκρατικοί θεσμοί προστατεύουν και από την ανθρώπινη τρέλα. Επικρατούσε η άποψη ότι χάρις στην εξέγερση (γιατί ο Μάης ήταν εξέγερση, όχι επανάσταση), στη χειραφέτηση, στα εργατικά συμβούλια, ο άνθρωπος θα γινόταν καλύτερος. Η γενιά του ΄68 είπε πολλές βλακείες και για τη σεξουαλικότητα. Έχει, όμως, ελαφρυντικά. Ήταν μια εποχή που μια παντρεμένη γυναίκα, αν ήθελε να ανοίξει λογαριασμό στην τράπεζα, χρειαζόταν γραπτή εξουσιοδότηση από τον άνδρα της. Που τα κορίτσια απαγορευόταν να φορούν παντελόνι στο σχολείο και που οι νέοι στις πανεπιστημιουπόλεις δεν μπορούσαν να βγαίνουν μετά τις εννιά το βράδυ. Απίστευτα πράγματα! Η αυτονομία του ατόμου, το δικαίωμά του να αποφασίζει μόνο του για τη ζωή του, βρέθηκε έτσι στο επίκεντρο των διεκδικήσεων των νέων. Και στη συνέχεια διαχύθηκε στην κοινωνία. Με μια εξαίρεση: την Εκκλησία.

Σαράντα και πλέον χρόνια μετά την εξέγερση, ο Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ κάνει την αυτοκριτική του. Είχε αποφασίσει να μη μιλήσει, οι επέτειοι αυτού του είδους δεν του λένε τίποτα. Άλλαξε γνώμη, όμως, εξαιτίας του Σαρκοζί και της δήλωσής του ότι θα «καταργήσει» την κληρονομιά του ΄68. Η επικαιρότητα του ΄68 είναι απλή, λέει στον Νουβέλ Ομπζερβατέρ : τόσο η Δεξιά όσο και η Αριστερά έχει ανάγκη από μύθους. Για την Αριστερά, το ΄68 ήταν η πιο μεγάλη γενική απεργία, μια κοινωνία σε κίνηση, μια πρωτοφανής ελευθερία λόγου και σκέψης που έζησαν εκατομμύρια άνθρωποι. Για τη Δεξιά, ήταν ένας μεγάλος φόβος, ο φόβος ότι θα χάσει την εξουσία. Κι ύστερα ήρθε εκείνο το γαλάζιο κύμα χάρις στο οποίο ο ντε Γκωλ κατήγαγε συντριπτική νίκη στις βουλευτικές εκλογές, εκείνο το κύμα στα Champs-Εlysees που φώναζε «Ο Κον-Μπεντίτ στο Νταχάου!». Όλα αυτά τελείωσαν, όμως. Η σημερινή κοινωνία δεν έχει καμιά σχέση μ΄ εκείνη της δεκαετίας του ΄60, όπως θέλουν να μας πείσουν μερικοί συντηρητικοί. Όταν λέγαμε τότε «αντιαυταρχισμός», αναφερόμασταν σε μια τελείως διαφορετική κοινωνία. Η επικαιρότητα του ΄68 προέρχεται λοιπόν από την ανάγκη να αναρωτηθούμε γιατί η Δεξιά θέλει να γυρίσει πίσω. Από ιδεολογική άποψη, δεν έχει τίποτα να πει. Θέλει μονάχα να ανακατέψει την ιστορία για να έχει με κάτι να ασχοληθεί.

Και το δίδαγμα της εξέγερσης; «Ότι η διαλεκτική ανάμεσα στα κοινωνικά και πολιτιστικά κινήματα και την πολιτική δημοκρατία είναι αναμφισβήτητη. Δεν μπορείς να αγωνίζεσαι για μια ελεύθερη κοινωνία στο όνομα της κινεζικής πολιτιστικής επανάστασης ή του κουβανικού ολοκληρωτισμού!».