Αφορίζοντας III

Αυτός που έχει κύρος αλλά όχι εξουσία είναι αυτός που μια κοινωνία επιφορτίζει με τον ρόλο να δίνει συμβουλές. Σήμερα, αυτός ο τύπος ανθρώπου εκλείπει παντού. Κανείς δεν θέλει πια συμβουλές, γιατί ακόμα και αν δεν είναι εντελώς πεπεισμένος ότι δεν τις χρειάζεται, είναι ωστόσο απόλυτα πεπεισμένος ότι κανείς δεν είναι σε θέση να του τις δώσει. Και έτσι το κύρος εξανεμίζεται, και αυτός που δεν έχει εξουσία για να αναπληρώσει τη φθορά του καθίσταται γελοίος στα μάτια όλων και διασύρεται προς γενική ευθυμία.

Αυτό βέβαια που μένει όταν το κύρος εξαερώνεται ως ποιότητα που εξαρτάται από την κοινωνική συναίνεση είναι μόνο η εξουσία. Και έτσι, όσο ο άνθρωπος με κύρος αλλά χωρίς εξουσία παύει να υφίσταται ως εφικτή θέση στον δημόσιο λόγο, τόσο ενισχύεται η παρουσία και η σημασία του ανθρώπου με εξουσία αλλά χωρίς κύρος. Που σημαίνει επίσης: μια κοινωνία που έχει πάψει να δίνει σημασία σε συμβουλές μαθαίνει να συμμορφώνεται όλο και περισσότερο με διαταγές.

Δεν αφήνει ψυχικά κατάλοιπα η υπακοή στις διαταγές μιας εξουσίας χωρίς κύρος; Δεν τρέφει την μνησικακία και την οργή; Φυσικά. Αλλά ένα σημαντικό μέρος αυτής της οργής και της μνησικακίας έχει ήδη στραφεί σε ασφαλείς στόχους, δηλαδή στην κατηγορία αυτών που αν και δεν έχουν εξουσία τολμούν ωστόσο να διεκδικούν κύρος. Η εκφασισμένη κοινωνία είναι δημοκρατικά ισοπεδωτική σε ό,τι αφορά το κύρος· στα μάτια της, κανείς δεν δικαιούται να έχει μερίδιο σ' αυτό. Όλον της τον αριστοκρατισμό τον φυλά για κείνους που μη έχοντας τίποτε απολύτως που να τους ξεχωρίζει από τους άλλους, καταφέρνουν ωστόσο να αρπάζουν και να κρατούν την εξουσία. Για μια τέτοια κοινωνία, δημοκρατία σημαίνει: κάθε χολερικός δεκανέας μπορεί να ελπίζει να γίνει μια μέρα ο Φύρερ, και κανείς Άουερμπαχ, Κράους ή Μπένγιαμιν δεν έχει το δικαίωμα να ξεχωρίζει από τον τελευταίο γραφιά εφημερίδας...