Επινοήσεις

«Ο Ιησούς είναι ένας πολύ σπουδαίος εβραίος. Μεταξύ των χριστιανών, ποιος δέχεται αυτό το γεγονός; Μεταξύ των εβραίων, ποιος το θυμάται;».

Πιστός ερμηνευτής του Μαϊμονίδη, ο Ζακ Ατταλί πιστεύει ότι ο ρόλος των Ιουδαίων είναι να θέσουν το φιλοσοφικό έργο της μεγάλης αυτής προσωπικότητας στη διάθεση των υπολοίπων ανθρώπων. Με αυτόν το σκοπό στο μυαλό του, και αποφασισμένος να απαντήσει στις θεμελιώδεις ερωτήσεις που μπορεί να θέσει ο καθένας γύρω από τη θρησκεία που αποτελεί τη βάση όλων των μονοθεϊσμών, έγραψε το Ερωτικό Λεξικό του Ιουδαϊσμού. Για τον Γάλλο καθηγητή, ο ιουδαϊσμός προσδιορίζεται από δύο ιδεώδη, που μερικές φορές συγκρούονται: ένα Βιβλίο και μια Γη. Και χαρακτηρίζεται από την ιδέα του αλτρουισμού και της προόδου, αφού προσέφερε στην ανθρώπινη μοίρα την έννοια του μη κυκλικού χρόνου: δεν βρισκόμαστε εδώ για να υποστούμε τον κόσμο, για να τον αναπαράγουμε ως έχει, αλλά για να τον μεταμορφώσουμε, για να τον ξαναδημιουργήσουμε.

Ο Ισραηλινός καθηγητής Σλόμο Σαντ, που διδάσκει Ιστορία στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ και έχει γράψει το βιβλίο Πώς εφευρέθηκε ο εβραϊκός λαός, διαφωνεί και με τις δύο αυτές παρατηρήσεις. Η Βίβλος δεν μπορεί να χρησιμοποιείται ως θεμέλιο της ύπαρξης του Ισραήλ, λέει στο περιοδικό Λ΄ Εξπρές που οργάνωσε μια συζήτηση μεταξύ των δύο ανδρών. Αυτό είναι μια επινόηση των σιωνιστών. Στην εβραϊκή λαϊκή παράδοση, η Βίβλος έχει μικρότερη σημασία από τον σχολιασμό της, τη Μισνά και το Ταλμούδ. Ούτε ο ιουδαϊσμός αποτελεί παράγοντα προόδου. Η διάσταση του κυκλικού χρόνου υπάρχει και στις άλλες θρησκείες. Όσο για την εξορία του εβραϊκού λαού από τη Ρώμη κατά το 70 μ.Χ., μύθος είναι κι αυτή, κατασκεύασμα του μάρτυρα Ιουστίνου έναν αιώνα αργότερα. Οι έρευνες δείχνουν ότι η εβραϊκή διασπορά της αρχαιότητας ήταν αποτέλεσμα μάλλον προσηλυτισμού των κατοίκων της Μεσογείου στον ιουδαϊσμό παρά διάχυσης του εβραϊκού λαού. Κι όμως, ο μύθος αυτός είναι γραμμένος στη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας του Ισραήλ και στηρίζει τη διεκδίκηση του εδάφους της Παλαιστίνης ως ιστορικού λίκνου των Εβραίων. Η μυθολογία δεν είναι κακό πράγμα- αρκεί να μη στρέφεται εναντίον των άλλων και να μη χρησιμοποιείται για να γίνεται διάκριση μεταξύ Εβραίων και μη Εβραίων στο ζήτημα των δικαιωμάτων.

Το Ισραήλ κρατά τη φλόγα της δημοκρατίας και της ελευθερίας, λέει ο Ατταλί. «Δεν είμαι καθόλου σίγουρος γι΄ αυτό», απαντά ο Σαντ. «Με την καταστολή που ασκούμε εδώ και 42 χρόνια στα κατεχόμενα εδάφη, με την άρνησή μας να προτείνουμε οποιοδήποτε αξιόπιστο πολιτικό πρόγραμμα στους Παλαιστίνιους, έχουμε αποδυναμώσει το δημοκρατικό ιδεώδες στη Μέση Ανατολή και έχουμε δυσφημήσει τις κοσμικές δυνάμεις».