Παρασκευή 16 Σεπτεμβρίου 2011

Πωλ Ελυάρ - Η προοπτική της ποίησης


Το ψωμί είναι πιο χρήσιμο απ’ την ποίηση. Αλλά η αγάπη στην πιο βαθιά, στην πιο ανθρώπινη σημασία της λέξης, η αγάπη-πάθος δεν είναι πιο χρήσιμη απ’ την ποίηση.


Ο ποιητής είναι εκείνος που εμπνέει περισσότερο παρά εκείνος που εμπνέεται.


Οι ανακλώμενοι κι οι καθρέφτες πιστοί. Δεν ήταν κατ’ ανάγκην ερωτευμένοι εκείνοι που έγραψαν τα πιο όμορφα ερωτικά ποιήματα· κι αν ακόμα ήταν όντως ερωτευμένοι δεν θα διανοούνταν ποτέ να καταστήσουν υπεύθυνο γι αυτό τον έρωτα τους. Εντούτοις, ο αντικατοπτρισμός όλων των αρθρωμένων, χρησιμοποιημένων λέξεων παραμένει επάνω τους κάπως σαν ανεξίτηλος. Και είναι υποχρεωμένοι να υπομένουν τον αντικατοπτρισμό αυτό και να παραμένουν την κάθε στιγμή διαθέσιμοι· αντικατοπτρισμός και όραση, μιαν αρετή αιωνιότητας. Το να βλέπεις σημαίνει να προσλαμβάνεις, το ν’ αντικαθρεφτίζεις σημαίνει να παραδίδεις στην όραση.


Ο ρόλος του ποιητή θα περιοριστεί στο ρόλο του εργολάβου ιδεών, αντικειμένων, συναισθημάτων, πράξης.



Ισχυρίζονται πως το να άρχεσαι από τις λέξεις και τις σχέσεις τους για να μελετήσεις επιστημονικά τον κόσμο δεν είναι ένα δικαίωμα μας, αλλά το καθήκον μας. Θα έπρεπε να προσθέσει, όμως, κανείς, ότι το καθήκον αυτό είναι το ίδιο το καθήκον της ζωής· όχι με τον τρόπο εκείνων που φέρουν ήδη το θάνατο μέσα τους και οι οποίοι είναι καθώς οι τοίχοι ή κενοί, αλλά γινόμενοι ένα με το σύμπαν, με το σύμπαν εν κινήσει, το ζωντανό γίγνεσθαι.


Μας χρειάζονται ελάχιστες λέξεις για να εκφράσουμε το ουσιώδες· μας χρειάζονται όλες οι λέξεις για να το καταστήσουμε πραγματικό.


Ο ποιητής ορά στον ίδιο βαθμό που εκτίθεται. Και αντίστροφα. Μια μέρα ο άνθρωπος θ’ αποκαλύψει οία ο ποιητής είδε. Τέλος του φαντασιακού.


Το να βλέπεις σημαίνει ν’ αντιλαμβάνεσαι, να κρίνεις, ν’ αποσχηματίζεις, να παραβάλλεις, να λησμονείς και να λησμονείσαι, να είσαι και να εξαφανίζεσαι.


Η ποίηση ποτέ δεν θα λάβει σάρκα και οστά άμα δεν καταστεί αμοιβαία. Αυτή η αμοιβαιότητα βρίσκεται σε απόλυτη συνάρτηση με την ισονομία της ευτυχίας μεταξύ των ανθρώπων. Και η ισονομία εντός της ευτυχίας θα έφερνε τον άνθρωπο σ’ ένα ύψος του οποίου ακόμα τα όρια δεν μπορούμε καν να διανοηθούμε.
Η ευδαιμονία αυτή δεν είναι απίθανη.


Προσυπέγραφε ό,τι επιδοκιμάζεις.


Υπάρχουν νύχτας μεγάλα διαστήματα. Η επιχειρηματολογία δεν έχει παρά το ‘προσόν’ να τα χρησιμοποιεί. Και στις καλύτερες στιγμές της να τα αποφεύγει. Η ποίηση τα διαλύει. Εκείνη μόνη η τέχνη των φώτων.


Δεν πρόκειται για λογοπαίγνιο. Τα πάντα είναι συγκρίσιμα με τα πάντα, τα πάντα έχουν την αντήχηση τους, το λόγο τους, την ομοίωση τους, την αντίθεση τους, την προοπτική του μέλλοντος τους παντού. Και το γίγνεσθαι αυτό είναι ατέρμονο.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.