Η φωνή του χρόνου (μέρος πρώτο)

Από χώρα σε χώρα, από εποχή σε εποχή, ο Γκαλεάνο σκιαγραφεί τα κακώς κείμενα, με γλώσσα αμείλικτα σκληρή. Μια ιστορία από τη χώρα μας, θα είχε σίγουρα τη θέση της ανάμεσα στις άλλες. Δημοσιογράφος και ποιητής, παραμυθάς και ιστορικός, καταγράφει τις –συχνά κωμικές- σκηνές ενός ξεχασμένου παρόντος και μας θυμίζει ότι, μερικές φορές, μια εξαιρετικά σύντομη ιστορία μάς λέει πολύ περισσότερα πράγματα απ’ όσα μια μακροσκελής ανάλυση. Το κείμενο είναι ένα απόσπασμα από το έργο του « Bocas del tiempo », το οποίο εκδόθηκε στη γαλλική γλώσσα με τον τίτλο « Les Voix du temps », Lux, Μόντρεαλ, 2011.

Ο ήλιος

Κάπου στην Πενσιλβάνια, η Αν Μάρεκ εργάζεται ως βοηθός του ήλιου.

Απ’ όσο μπορεί να θυμηθεί τον εαυτό της, ανέκαθεν είχε αυτό το πόστο. Κάθε πρωί, η Αν σηκώνει τα χέρια της και σπρώχνει τον ήλιο για να ξεπροβάλει στον ουρανό• και κάθε βράδυ, κατεβάζει τα χέρια της για να τον στείλει να κοιμηθεί πίσω από τον ορίζοντα.

Εδώ και μισόν αιώνα, τη θεωρούν τρελή. Όλο αυτό το διάστημα, η Αν πέρασε από διάφορα ψυχιατρικά άσυλα και πλήθος ψυχίατρων προσπάθησε να τη θεραπεύσει δίνοντάς της να καταπιεί τεράστιες ποσότητες χαπιών.

Ποτέ δεν έγινε δυνατόν να τη θεραπεύσουν.

Ευτυχώς.

Ο υποδειγματικός τραπεζίτης

Ο Τζον Πιέρποντ Μόργκαν ήταν ιδιοκτήτης της ισχυρότερης τράπεζας σε ολόκληρο τον κόσμο, καθώς και ογδόντα οκτώ άλλων επιχειρήσεων.

Καθώς, δε, ήταν εξαιρετικά πολυάσχολος άνθρωπος, είχε ξεχάσει να πληρώσει τους φόρους του. Δεν είχε υποβάλει φορολογική δήλωση επί τρία χρόνια, από τότε που ξέσπασε η κρίση του 1929.

Το νέο προκάλεσε την οργή του πλήθους που είχε καταστραφεί από το κραχ της Γουόλ Στριτ. Το σκάνδαλο συγκλόνισε τη χώρα.

Για να απαλλαγεί από την εικόνα του αρπακτικού τραπεζίτη, ο επιχειρηματίας ζήτησε τη βοήθεια του υπεύθυνου των δημοσίων σχέσεων του τσίρκου Ringling Brothers.

Ο ειδικός τον συμβούλεψε να προσλάβει τη Λία Γκραφ, ένα πραγματικό φαινόμενο της φύσης, μια τριαντάχρονη γυναίκα ύψους εξήντα οκτώ εκατοστών, αλλά με πρόσωπο και σώμα που δεν θύμιζε διόλου γυναίκα νάνο.

Έτσι, οργανώθηκε μια μεγάλη διαφημιστική εκστρατεία• το αποκορύφωμά της ήταν μια φωτογραφία, η οποία παρουσίαζε τον τραπεζίτη να κάθεται σε έναν θρόνο με ύφος καλού οικογενειάρχη, έχοντας στα γόνατά του αυτήν τη γυναικεία μινιατούρα. Η ιδέα που επιθυμούσε να προβάλει αυτή η εκστρατεία ήταν ότι η χρηματοοικονομική εξουσία προστάτευε τον λαό από τις συνέπειες της κρίσης.

Η διαφημιστική εκστρατεία υπήρξε μια αποτυχία.

Μάθημα ιατρικής

Κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης στους ασθενείς του πανεπιστημιακού νοσοκομείου του Μπουένος Άιρες, ο Ρουμπέν Ομάρ Σόσα μελέτησε την περίπτωση της Μαξιμιλιάνα : επρόκειτο για το σημαντικότερο μάθημα που έλαβε κατά τη διάρκεια των σπουδών του.

Ο καθηγητής περιέγραψε ως εξής την κατάσταση : η δόνα Μαξιμιλιάνα, εξαντλημένη καθώς πέρασε μια ολόκληρη ζωή δίχως Κυριακές, είχε εισαχθεί στο νοσοκομείο πριν από λίγο καιρό και, κάθε μέρα, ζητούσε το ίδιο ακριβώς πράγμα :

Σας παρακαλώ γιατρέ, μπορείτε να πάρετε τον σφυγμό μου ;

Ο ειδικευόμενος γιατρός πίεζε ελαφρά τον καρπό της με τα δάχτυλά του και στη συνέχεια έλεγε :

Είναι πολύ καλός. Εβδομήντα οκτώ. Τέλειος.

Α, ευχαριστώ γιατρέ. Και τώρα, σας παρακαλώ, μήπως θα μπορούσατε να πάρετε τον σφυγμό μου ;

Κι ο γιατρός ξανάπαιρνε τον σφυγμό της και της εξηγούσε και πάλι ότι όλα πήγαιναν καλά, ότι δεν θα μπορούσε να είναι καλύτερος.

Αυτή η σκηνή επαναλαμβανόταν καθημερινά. Κάθε φορά που περνούσε κοντά από το δωμάτιο της δόνας Μαξιμιλιάνα, εκείνη τον φώναζε με τη βραχνή φωνούλα της και του έτεινε το λεπτό σαν κλαδάκι χέρι της, ξανά και ξανά.

Κι αυτός υπάκουε, γιατί ο καλός γιατρός οφείλει να είναι υπομονετικός με τους ασθενείς του, αλλά μέσα του σκεφτόταν : Αυτή η γριά μου σπάει τα νεύρα, θα πρέπει να της έχει λασκάρει καμιά βίδα.

Μονάχα πολλά χρόνια αργότερα κατάλαβε ότι ζητούσε απλούστατα να την αγγίξει ένας άνθρωπος.

Οι λέξεις

Μέσα στη ζούγκλα του Παρανά, ένας φορτηγατζής μου συνέστησε να είμαι πολύ προσεκτικός :

Προσοχή στους Άγριους. Στα περίχωρα υπάρχουν ακόμα μερικοί που κυκλοφορούν ελεύθεροι. Ευτυχώς όχι για πολύ ακόμα. Άρχισαν να τους μαντρώνουν σε ζωολογικούς κήπους.

Μου μιλούσε στα ισπανικά. Ωστόσο, στην καθημερινή του ζωή δεν μιλούσε αυτήν τη γλώσσα. Η μητρική του γλώσσα ήταν τα γκουαράνι, η γλώσσα αυτών ακριβώς των Αγρίων που φοβόταν και περιφρονούσε.

Όσο κι αν φαίνεται περίεργο, στην Παραγουάη μιλάνε τη γλώσσα των ηττημένων.

Πράγμα ακόμα πιο περίεργο, οι ηττημένοι πιστεύουν, συνεχίζουν να πιστεύουν, ότι οι λέξεις είναι ιερές. Οι λέξεις που ψεύδονται προσβάλλουν αυτό που ονοματίζουν, ενώ αντίθετα, εκείνες που λένε την αλήθεια αποκαλύπτουν την ψυχή των πραγμάτων. Οι ηττημένοι υποστηρίζουν ότι η ψυχή κείτεται μέσα στις λέξεις με τις οποίες περιγράφεται. Εάν σου δώσω τις λέξεις μου, δίνομαι. Η γλώσσα δεν είναι ένας σκουπιδότοπος.

Η παγκόσμια αγορά

Δέντρα με χρώμα κανελί, καρποί χρυσαφένιοι.

Σκουρόχρωμα χέρια, στις αποχρώσεις του ακαζού, τυλίγουν τους λευκούς σπόρους αυτών των καρπών μέσα σε μεγάλα πράσινα φύλλα.

Οι σπόροι υφίστανται ζύμωση κάτω από την κάψα του ήλιου. Κι ύστερα καθαρίζονται κι απλώνονται στον ήλιο που τους στεγνώνει και τους δίνει ένα μπρούτζινο χρώμα.

Τότε, το κακάο ξεκινάει το ταξίδι του πάνω στη γαλάζια θάλασσα. Μέχρι να φτάσει από τα χέρια που το καλλιεργούν ώς τα στόματα που θα το φάνε, το κακάο υφίσταται επεξεργασία στα εργοστάσια της Cadbury, της Mars, της Nestlé ή της Hershey’s και στη συνέχεια πωλείται στα σουπερμάρκετ ολόκληρου του πλανήτη : για κάθε δολάριο που πληρώνει ο καταναλωτής, στα χωριά όπου παράγεται το κακάο φτάνουν 3,5 σεντς.

Ο Ρίτσαρντ Σουίφτ, Καναδός δημοσιογράφος από το Τορόντο, επισκέφθηκε ένα από αυτά τα χωριά στην Γκάνα.

Περιηγήθηκε στις φυτείες.

Όταν κάποια στιγμή κάθισε να ξαποστάσει, έβγαλε από την τσέπη του ένα πακέτο σοκολάτα. Πριν καν προλάβει να δαγκώσει το πρώτο κομμάτι, μαζεύτηκε γύρω του ένα πλήθος παιδιών, γεμάτα περιέργεια.

Ποτέ τους δεν είχαν δοκιμάσει τέτοιο πράγμα. Τους έδωσε τη σοκολάτα και τους άρεσε πολύ.

συνεχίζεται...