Θέλω να μείνω μόνος..

Στα «Γράμματα σ' ένα νέο ποιητή», ο Ρίλκε προειδοποιεί τον στρατιώτη και επίδοξο ποιητή Φραντς Κάπους ότι πρέπει να αποφεύγει το δευτερογενές υλικό. «Τα έργα τέχνης», γράφει, «έχουν μια απέραντη μοναξιά, και ο χειρότερος τρόπος να τα προσεγγίσει κανείς είναι με την κριτική». Ο Ρίλκε πίστευε ακόμα ότι ο καλλιτέχνης πρέπει να μένει μόνος για μεγάλα χρονικά διαστήματα προκειμένου να μπορεί να δημιουργήσει. Στο γράμμα υπ' αριθμόν 8 μιλά για τα οφέλη που έχει η θλίψη, αλλά μόνο η θλίψη που συνοδεύει τη μοναξιά και την αυτοσυγκέντρωση. «Η μόνη θλίψη που είναι κακή και επικίνδυνη», τονίζει, «είναι αυτή που κουβαλά κανείς μαζί του όταν συναντά ανθρώπους με σκοπό να την πνίξει».

Η μοναξιά ήταν ανέκαθεν δύσκολο πράγμα. Στο βιβλίο «Νοστρόμο» (1904) του Τζόζεφ Κόνραντ, ο ήρωας μένει μόνος με ένα βουνό από ασήμι σε ένα έρημο νησί. Όταν διαπιστώνει ότι η πραγματικότητα είναι μια «ακολουθία ακατανόητων εικόνων», αποφασίζει να μην περιμένει βοήθεια και να αφαιρέσει τη ζωή του. Έναν αιώνα αργότερα, ο άνθρωπος - και ιδίως ο άνθρωπος της Δύσης - δεν έχει καταφέρει ακόμη να συμφιλιωθεί με τον εαυτό του. Η πρόοδος της τεχνολογίας, τα κινητά, το Internet, τα blogs προσφέρουν την αίσθηση ή την ψευδαίσθηση της συντροφιάς, της παρέας, της κοινότητας. Ένας δημοσιογράφος των Φαϊνάνσιαλ Τάιμς, ο Χάρυ Έιρις, αποφάσισε το περασμένο καλοκαίρι ότι είχε ανακατέψει αρκετά τη ζωή του και χρειαζόταν χρόνο για να σκεφτεί. Ακολούθησε, λοιπόν, τη συμβουλή ενός φίλου και πήγε για πεζοπορία στο Πάπιγκο. Το τοπίο στο οποίο βρέθηκε ήταν τόσο όμορφο, το φως ήταν τόσο εκτυφλωτικό, που αισθάνθηκε ότι δεν μπορούσε να το αντέξει. Δεν μπορούσε να περπατήσει και δεν μπορούσε να μείνει στο δωμάτιό του. Με άλλα λόγια, του ήταν αδύνατο να μείνει μόνος.

Η λύτρωση ήλθε ένα απόγευμα που ο δημοσιογράφος το πέρασε με τον ιδιοκτήτη του ξενώνα, τη γυναίκα του και μια νυσταλέα γάτα, ακούγοντας Σοπέν. Κατάλαβε τότε ότι αυτό που χρειαζόταν ήταν ένα είδος κοινωνικής ηρεμίας. Σε τελευταία ανάλυση, κανείς δεν μπορεί να αντέξει την απομόνωση για καιρό, είτε είναι η απομόνωση της φυλακής είτε του μοναστηριού. Μερικές ημέρες μετά το απόγευμα εκείνο, αισθάνθηκε έτοιμος να βγει στη ζωή. Ξάπλωσε σ' ένα λιβάδι με θέα τον Σμόλικα, παρατήρησε τις πορτοκαλογάλαζες πεταλούδες, άκουσε τα κουφαηδόνια, ένιωσε τη συντροφιά της φύσης και αισθάνθηκε, προς στιγμήν έστω, ευτυχισμένος.