Άποψη

Φαινομενικά, η όλο και αυταρχικότερη κυριαρχία της γνώμης --στις μέρες μας το "μα είναι η άποψή μου!" είναι η βασική υπεράσπιση κάθε ερμηνευτικής αυθαιρεσίας, το μότο του δικαιώματος στην άγνοια-- φαίνεται να υπογραμμίζει την αποδυνάμωση του αντικειμενικού απέναντι στην αχαλίνωτη ισχύ του υποκειμενικού.

Στην πραγματικότητα, συμβαίνει το ακριβώς αντίστροφο: η "άποψη" που το σύγχρονο μηντιοκρατικό και πολιτικό σύστημα λιβανίζει, η άποψη που προβάλλει πλέον ως το βασικότερο δικαίωμα του ευνουχισμένου ανθρώπου-ως-καταναλωτή-του-κόσμου, είναι κάθε άλλο παρά έκφραση υποκειμενικότητας. Αυτό που η παρηκμασμένη αστική δημοκρατία υποστασιοποιεί ως αδιαπραγμάτευτα, ιερά "προσωπικό" δεν είναι παρά η τεθλασμένη, ενσωματωμένη αντανάκλαση της εκχυδαϊσμένης αντικειμενικότητας που περιβάλλει το υποκείμενο. Με μια προσεκτικότερη εξέταση η "προσωπική άποψη" αποκαλύπτει την διαμεσολάβηση των μυριάδων κλισέ, στερεότυπων και μαζικών στάσεων που διακομίζονται καθημερινά από τα μήντια και τα οποία έχουμε μάθει να αναπνέουμε σαν κάποιου είδους χαμηλής τοξικότητας σημειολογικό διοξείδιο του άνθρακα.

Απέναντι στον κίβδηλο υποκειμενισμό της "άποψης", η υποκειμενικότητα που προϋποθέτει η αλήθεια δεν υποκρίνεται πως αγνοεί την ύπαρξη αντικειμενικών συνθηκών, ορίων ή προϋποθέσεων (με λίγα λόγια, την ιστορικότητα ως διάσταση της ύπαρξης). Την αναγνωρίζει ως την δύναμη αυτή που συνιστά την αμετακίνητη αδράνεια των πραγμάτων, και συνεπώς, ως την διάσταση ενάντια στην οποία κάθε τι το νέο είναι αναγκασμένο να παλέψει για να μπορέσει να λάβει χώρα.

Επιζών

ΜΑΘΑΙΝΕΙΣ ΝΑ ΖΕΙΣ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΩΡΙΜΑΖΕΙΣ, ΕΠΙΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΕΙΣ: μαθαίνεις στον άλλο και προπάντων στον ίδιο τον εαυτό σου. Το να απευθύνεσαι σε κάποιον για να του πεις «θα σου μάθω να ζεις», σημαίνει, ενίοτε σε απειλητικό τόνο, θα σε διαπλάσω και δη θα σε στρώσω.

ΕΝ ΣΥΝΕΧΕΙΑ, ΚΑΙ Η ΑΜΦΙΛΟΓΙΑ ΑΥΤΟΥ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ ΕΧΕΙ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΜΕΝΑ, αυτός ο αναστεναγμός ανοίγεται επίσης σε μια δυσκολότερη ερωτητική: το ζην, αυτό το πράγμα μπορείς να το μάθεις στον εαυτό σου, μπορείς να το διδάξεις στον εαυτό σου; Μπορεί κανείς να μάθει, με την πειθαρχία ή με τη μαθητεία, με την εμπειρία ή τον πειραματισμό, να αποδεχθεί, ή, καλύτερα, να επιβεβαιώσει τη ζωή; (…)

ΕΝ ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΩ, ΛΟΙΠΟΝ, ΓΙΑ ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΩ, ΕΓΩ, ΧΩΡΙΣ ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΠΕΡΙΣΤΡΟΦΕΣ ΣΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ ΣΑΣ: όχι, ποτέ δεν έμαθα-να-ζω. Καθόλου, εν τοιαύτη περιπτώσει! Μαθαίνεις να ζεις, αυτό θα έπρεπε να σημαίνει ότι μαθαίνεις να πεθάνεις, να λαμβάνεις υπόψιν, για να την αποδεχθείς, την απόλυτη θνητότητα (χωρίς σωτηρία, ούτε ανάσταση, ούτε λύτρωση -ούτε για τον εαυτό σου ούτε για τον άλλον). Από τον Πλάτωνα και εφεξής πρόκειται για το παλαιό φιλοσοφικό ερώτημα: φιλοσοφείς σημαίνει μαθαίνεις να πεθάνεις. [...]

ΔΕΝ ΕΧΩ ΜΑΘΕΙ ΝΑ ΤΟΝ ΑΠΟΔΕΧΟΜΑΙ, ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ. Είμαστε όλοι επιζώντες με αναστολή [...] Ωστόσο, παραμένω ανεπίδεκτος διαπαιδαγωγήσεως όσον αφορά τη σοφία τού να ξέρεις-να-πεθάνεις ή, αν προτιμάτε, να ξέρεις-να-ζεις. Ως τώρα, τίποτα δεν έχω μάθει ή επιτύχει σχετικά με αυτό το θέμα.

Ο ΧΡΟΝΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΟΛΗΣ ΣΥΡΡΙΚΝΩΝΕΤΑΙ ΜΕ ΕΠΙΤΑΧΥΝΟΜΕΝΟ ΡΥΘΜΟ, όχι μόνο γιατί είμαι, μαζί με άλλους, κληρονόμος τόσων πραγμάτων, καλών ή τρομερών: καθώς οι περισσότεροι από τους στοχαστές με τους οποίους συνδεόμουν είναι νεκροί, όλο και πιο συχνά με αποκαλούν επιζώντα: ο τελευταίος, ο έσχατος εκπρόσωπος μιας «γενιάς», χονδρικά της δεκαετίας του 1960 -αυτό το γεγονός, χωρίς να είναι επακριβώς αληθινό, δε μου εμπνέει μόνο ενστάσεις αλλά και αισθήματα μιας κάπως μελαγχολικής εξέγερσης.

ΚΑΘΩΣ, ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΑ, ΟΡΙΣΜΕΝΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ -το είπαμε- έχουν γίνει πιεστικά, το ερώτημα της επιβίωσης ή της αναστολής, που πάντοτε με κατέτρεχε, κυριολεκτικά, σε κάθε στιγμή της ζωής μου, συγκεκριμένα και ακατάπαυστα, σήμερα αποκτά διαφορετική χροιά. Πάντοτε ενδιαφερόμουν για τη θεματική της επιβίωσης, το νόημα της οποίας δεν προστίθεται στο ζην και στο θνήσκειν.

Η ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΕΙΝΑΙ ΑΡΧΕΓΟΝΗ: η ζωή είναι επιβίωση. Επιβιώνεις με την τρέχουσα σημασία θέλει να πει ότι συνεχίζεις να ζεις, αλλά επίσης ότι ζεις μετά το θάνατο.

Ζακ Ντεριντά από doc tv

Νίτσε - "Ecce Homo"

Με καταλάβανε άραγε; Αυτό που καθορίζει τα όριά μου, αυτό που με κάνει να ξεχωρίζω από τους άλλους ανθρώπους, είναι το ότι ξεσκέπασα την χριστιανική ηθική… Το γεγονός ότι η ανθρωπότητα δεν άνοιξε μέχρι τώρα τα μάτια της σχετικά με αυτήν, για εμένα είναι η μεγαλύτερη κηλίδα βρωμιάς που λερώνει την συνείδησή της. Σε αυτό εγώ βλέπω μία εθελούσια τύφλωση, η οποία έφτασε πια να γίνει δεύτερη φύση των ανθρώπων, μια συστηματική εμμονή που θέλει να αγνοεί κάθε αλήθεια, κάθε αίτιο και κάθε πραγματικότητα, μία απατεωνιά που στον ψυχολογικό τομέα αγγίζει το κακούργημα. Η εθελούσια τύφλωση μπροστά στον Χριστιανισμό είναι το ανώτατο έγκλημα, το έγκλημα ενάντια στην ίδια την ζωή…

Ο χριστιανός παρουσιάζεται έως και σήμερα σαν το δήθεν κατ’ εξοχήν «ηθικό ον» την ώρα που υπήρξε ο πιο παράλογος, ο πιο ψεύτης, ο πιο μάταιος και ο πιο επιπόλαιος τύπος ανθρώπου, ο οποίος μάλιστα έγινε επιζήμιος, όσο ούτε καν μπορεί να φανταστεί, απέναντι στον ίδιο του τον εαυτό και αποδείχθηκε ο μεγαλύτερος περιφρονητής των ανθρώπων. Η χριστιανική ηθική είναι η χειρότερη μορφή εθισμού στην ψευτιά, είναι η ζώσα Κίρκη της ανθρωπότητας, ο απόλυτος διαφθορέας της. Δεν είναι τόσο η πλάνη της που με τρομάζει, δεν είναι η εδώ και αιώνες πλήρης εξαφάνιση της «καλής προαίρεσης», ούτε και είναι η έλλειψη αρετής, αξιοπρέπειας και γενναιότητας στα πνευματικά πράγματα που προδίδονται από τον θρίαμβο αυτής της ηθικής, όσο είναι η ανυπαρξία φυσικότητας, αποτέλεσμα της τερατωδίας ενός κυρίαρχου συστήματος που βαπτίζει ηθικό το αντι-φυσικό και του αποδίδει μάλιστα τις υπέρτατες τιμές και το κρεμάει ψηλά, πάνω από την ανθρωπότητα σαν έναν νόμο, σαν μία κατηγορηματική προσταγή!

Πώς γίνεται λοιπόν να παραβλέψει κάποιος αυτό το σημείο; πόσο μάλλον όταν δεν το παραβλέπει ένας μόνον άνθρωπος, ούτε καν ένας συγκεκριμένος λαός, αλλά ολόκληρη η ανθρωπότητα! Μας διδάξανε να περιφρονούμε όλα τα βασικά ένστικτα της ζωής και σφυρηλατήσανε με κτυπήματα ψευτιάς ένα διαφορετικό είδος ψυχής και ένα διαφορετικό είδος πνεύματος, με σκοπό να καταστρέψουνε το σώμα. Στην βασικότερη αρχή της ζωής, στις γενετήσιες πράξεις, μας δίδαξαν να βλέπουμε κάτι το ακάθαρτο… Δεν δίδαξαν ποτέ ανώτερες αξίες στους ανθρώπους, αλλά μόνο αξίες αυτοϋποτίμησης και παρακμής… Η ηθική της άρνησης, η μόνη που αυτοί δίδαξαν μέχρι σήμερα, αποπνέει θέληση για θάνατο, αρνούμενη την ζωή στα ίδια τα θεμέλιά της.

Μία μόνο είναι η διαπίστωση: δεν είναι στην πραγματικότητα η ανθρωπότητα αυτή που βρίσκεται σε βαθύτατη παρακμή, αλλά μόνο η παρασιτική ράτσα του παπαδαριού, η οποία ανυψώθηκε με τα ψέμματά της στην θέση του αιώνιου διαιτητή των αξιών και χρησιμοποίησε ως εργαλείο της την χριστιανική ηθική για να αποκτήσει εξουσία… Ο ορισμός αυτής της ηθικής είναι μία ιδιοσυγκρασία αχρείων, που καθοδηγούνται από τον κρυμμένο σκοπό τους να εκδικηθούνε την ζωή, έναν σκοπό άλλωστε που ήδη στεφανώθηκε από επιτυχία. Σε αυτόν τον ορισμό εγώ αποδίδω ιδιαίτερη βαρύτητα.

Γκυ Ντεμπόρ - Καταστασιακές θέσεις για την κυκλοφορία

1. Ένα από τα λάθη που κάνουν όλοι οι πολεοδόμοι είναι ότι αντιμετωπίζουν το ιδιωτικό αυτοκίνητο (και τα υποπροϊόντα του, όπως η μοτοσικλέτα) σαν να επρόκειτο ουσιαστικά για ένα μέσο μεταφοράς. Στην πραγματικότητα, είναι η κύρια υλοποίηση μιας αντίληψης της ευτυχίας που τείνει να διαδώσει ο αναπτυγμένος καπιταλισμός σε ολόκληρη την κοινωνία. Το αυτοκίνητο ως υπέρτατο αγαθό μιας αλλοτριωμένης ζωής και, αδιαχώριστα, ως βασικό προϊόν της καπιταλιστικής αγοράς, βρίσκεται στο επίκεντρο της ίδιας γενικής προπαγάνδας: λέγεται με ευφράδεια φέτος ότι η αμερικανική οικονομική ευημερία θα εξαρτάται σύντομα από την επιτυχία του συνθήματος: «Δύο αυτοκίνητα ανά οικογένεια».
2. Όπως παρατήρησε ορθά ο Λε Κορμπυσιέ, ο χρόνος μεταφοράς αποτελεί πλεονάζουσα εργασία που μειώνει αναλόγως τον λεγόμενο ελεύθερο χρόνο της ζωής.
3. Πρέπει να αντικαταστήσουμε το ταξίδι ως συμπλήρωμα της εργασίας με το ταξίδι ως απόλαυση.
4. Η επιδίωξη μετασχηματισμού της αρχιτεκτονικής σύμφωνα με τις ανάγκες της υπάρχουσας μαζικής και παρασιτικής ύπαρξης των ιδιωτικών αυτοκινήτων αποτελεί μια εξόχως ανεδαφική μετατόπιση των προβλημάτων. Η αρχιτεκτονική πρέπει, αντίθετα, να μετασχηματιστεί σύμφωνα με τη συνολική εξέλιξη της κοινωνίας, ασκώντας κριτική σε όλες τις προσωρινές αξίες που συνδέονται με παρωχημένες μορφές κοινωνικών σχέσεων (στην πρώτη θέση των οποίων βρίσκεται η οικογένεια).
5. Ακόμα και αν μπορούμε να δεχτούμε προσωρινά, κατά τη διάρκεια μιας μεταβατικής περιόδου, την αυστηρή διαίρεση ανάμεσα σε ζώνες εργασίας και ζώνες κατοικίας, θα πρέπει τουλάχιστον να προβλέψουμε μια τρίτη σφαίρα: εκείνη της ίδιας της ζωής (τη σφαίρα της ελευθερίας και των δραστηριοτήτων αναψυχής – την ουσία της ζωής). Η ενιαία πολεοδομία δεν αναγνωρίζει όρια• επιδιώκει να διαμορφώσει ένα ενοποιημένο ανθρώπινο περιβάλλον όπου τελικά οι διαχωρισμοί – όπως αυτοί ανάμεσα σε εργασία/συλλογικές ασχολίες ελεύθερου χρόνου/ιδιωτική ζωή – θα εξαφανιστούν. Προκαταβολικά, ωστόσο, η ελάχιστη δραστηριότητα της ενιαίας πολεοδομίας είναι να διευρύνει το πεδίο τού παιχνιδιού σε όλες τις επιθυμητές κατασκευές. Το πεδίο αυτό θα βρίσκεται στο επίπεδο συνθετότητας μιας παλιάς πόλης.
6. Το ζήτημα δεν είναι να καταπολεμηθεί το αυτοκίνητο σαν να είναι ένα δεινό αυτό καθαυτό. Η υπερβολική συγκέντρωσή του στις πόλεις είναι εκείνη που καταλήγει στην αναίρεση της λειτουργίας του. Η πολεοδομία δε θα πρέπει βέβαια να αγνοήσει το αυτοκίνητο, αλλά θα ήταν ακόμα λιγότερο σκόπιμο να το θεωρήσει σαν κεντρικό θέμα. Πρέπει να ποντάρει στη σταδιακή κατάργησή του. Σε κάθε περίπτωση, μπορούμε να προβλέψουμε την απαγόρευση της κυκλοφορίας αυτοκινήτων στο εσωτερικό ορισμένων καινούριων οικισμών, καθώς επίσης και σε μερικές παλιές πόλεις.
7. Εκείνοι που πιστεύουν ότι το αυτοκίνητο είναι αιώνιο δεν αναλογίζονται, ακόμα και από αυστηρά τεχνολογική σκοπιά, άλλους μελλοντικούς τρόπους μεταφοράς. Για παράδειγμα, ορισμένα μοντέλα μονοθέσιων ελικοπτέρων που δοκιμάζονται επί του παρόντος από τον αμερικανικό στρατό θα έχουν, ενδεχομένως, διαδοθεί στο κοινό εντός είκοσι ετών.
8. Η ρήξη της διαλεκτικής του ανθρώπινου περιβάλλοντος προς όφελος των αυτοκινήτων (η διάνοιξη των σχεδιαζόμενων αυτοκινητόδρομων υπερταχείας κυκλοφορίας στο Παρίσι θα επιφέρει την καταστροφή χιλιάδων κατοικιών, μολονότι η στεγαστική κρίση επιδεινώνεται συνεχώς) συγκαλύπτει την ανορθολογικότητά της κάτω από ψευδο-πρακτικές δικαιολογίες. Αλλά η αληθινή πρακτική αναγκαιότητά της αντιστοιχεί σε μια συγκεκριμένη κοινωνική συνθήκη. Εκείνοι που θεωρούν μόνιμα τα δεδομένα του προβλήματος θέλουν, στην πραγματικότητα, να πιστεύουν στη μονιμότητα της υφιστάμενης κοινωνίας.
9. Οι επαναστάτες πολεοδόμοι δε θα ασχολούνται μονάχα με την κυκλοφορία των αντικειμένων, ή με την κυκλοφορία ανθρώπων παγιδευμένων σε έναν κόσμο αντικειμένων. Θα προσπαθήσουν να σπάσουν αυτές τις τοπολογικές αλυσίδες, διερευνώντας πειραματικά πεδία για την κυκλοφορία των ανθρώπων εν μέσω μιας αυθεντικής ζωής.

"Εγώ ο απαισιότατος"